Wydawca treści Wydawca treści

Arboretum

Nazwa „arboretum" wywodzi się z łaciny (łac. arbor – drzewo). Inna nazwa stosowana zwykle zamiennie z „arboretum" to „ogród dendrologiczny" (grec. dendron – drzewo). Arboretum (ogród dendrologiczny) można zdefiniować jako szczególny rodzaj Ogrodu Botanicznego, którego główny dział stanowią kolekcje drzew i krzewów


Fot. Widok ogólny arboretum z alpinarium


Fot. Wczesna wiosna w arboretum

         Arboretum w Nadleśnictwie Marcule zajmuje w chwili obecnej  powierzchnię 7,9 ha , na której od 2006 roku zgromadzono ponad 600 gatunków drzew i krzewów rodzimego pochodzenia oraz całej strefy klimatu umiarkowanego. Ogród w swych założeniach spełnia trzy podstawowe zadania: edukacyjne, społeczne i naukowe.


Fot. Główna kwatera z dębem Jana Pawła II


Fot. Kwitnące bzy przy wejściu do arboretum

         Cel naukowy jest realizowany przez obserwacje nad wzrostem, rozwojem i zdrowotnością uprawianych gatunków i odmian w warunkach środkowej Polski. W przypadku gatunków obcych obserwowana jest reakcja biologiczna introdukowanych drzew i krzewów na nowe dla nich warunki środowiska i stopień ich adaptacji do tych warunków. Szczególnie ważnym elementem są obserwacje nad odpornością na mróz. Na podstawie wieloletnich obserwacji można będzie ocenić przydatność poszczególnych gatunków dla różnych zastosowań. Do tych celów kolekcje roślin są odpowiednio udokumentowane i oznaczone. Arboretum spełnia również zadania polegające na szerzeniu i popularyzacji wiedzy botanicznej i leśnej oraz kultury ogrodniczej wśród szerokich rzesz społeczeństwa. Jest miejscem rekreacyjno – wypoczynkowym oraz terenem gdzie można nabyć praktyczną wiedzę z zakresu ogrodnictwa. 


Fot. Fragment Alpinarium z widoczną na pierwszym planie piwonią delikatną (Paeonia tenuifolia) i złocącą się w słońcu smagliczką skalną (Aurinia saxatilis)


Fot. Zbiorniki wodne urozmaicają teren Alpinarium i dają możliwość uprawy ciekawych gatunków roślin.


Fot. Miłek wiosenny (Adonis vernalis) - symbol kserotermicznych wzgórz Ponidzia


Fot. Wawrzynek główkowy (Daphne cneorum), jeden z dwu występujących w naszym kraju gatunków. Nieporównanie jednak rzadszy od też chronionego wawrzynka wilczełyko (Daphne mezereum)

  
Fot. Zimozielone poduchy głodka mrzygłód (Draba aizoides) wiosną ożywiają cytrynowo żółte, delikatne kwiaty.

  
Fot. Przedstawiciel piętra alpejskiego dębik ośmiopłatkowy (Dryas octopetala). Niewysoka, zimozielona  krzewinka zachwycająca pięknem delikatnych kwiatów i owocostanów.


Fot. Dębik ośmiopłatkowy (Dryas octopetala)


Fot. Delosperma nubijska (Delosperma nubigenum)

         Ciekawą i rzadko spotykaną w Alpinariach rośliną jest Delosperma nubigenum z rodziny przypołudnikowatych. Pochodzi z Afryki południowej i należy do sukulentów. Odpowiednio uprawiana potrafi przetrwać nasze surowe zimy. W maju i czerwcu jej kwiaty przypominające małe słońca wprawiają w zachwyt największych znawców roślin.

Kolejnym ciekawym działem Arboretum jest dość licznie reprezentowana  rodzina roślin wrzosowatych. Powszechnie uważane za piękne ale kapryśne i wymagające. Wystarczy jednak spełnić kilka warunków aby cieszyły feerią barw od wczesnej wiosny do późnej jesieni.

 


Fot. Wrzosowisko - widok z parku leśnego


Fot. Wrzosowisko - kolekcja azalii i rododendronów


Fot. Wrzosy w odmianach


Fot. Wrzosy w odmianach

         Tzw. wrzosowisko założone zostało na powierzchni użytkowanej przez długie lata rolniczo. Gleba przed wysadzeniem roślin wymagała odpowiedniego przygotowania. W chwili obecnej na powierzchni około 0,30 ha zgromadzono kilkadziesiąt  gatunków i odmian wrzosów, wrzośców, azalii, różaneczników. Najciekawszymi gatunkami są bardzo rzadko notowany w polskich kolekcjach dendrologicznych piękny o każdej porze roku  kwaśnodrzew konwaliowy (Oxydendrum arboreum) oraz bardzo wcześnie kwitnąca azalia kanadyjska (Rhododendron canadense). Z rodzimych gatunków na terenie Arboretum rośnie m.in. różanecznik żółty (azalia pontyjska) Rhododendron luteum (Rh. flavum). Ten krytycznie zagrożony wyginięciem gatunek jest jedną z najrzadszych roślin flory Polski.


Fot. Kwitnący okaz kwaśnodrzewa (Oxydendrum arboreum)


Fot. Wrzosowisko z pomnikowym dębem w tle.

         W sąsiedztwie wrzosowiska rośnie najstarsze drzewo Arboretum dąb szypułkowy (Quercus robur), któremu młodzież ze Szkoły Podstawowej w Grabowcu nadała w 2007 roku imię Marcel. Od tamtej pory Marcel uważany jest za „Przyjaciela dzieci", które odwiedzają Arboretum w Nadleśnictwie Marcule.


Fot. Przyjaciele Marcela


Fot. Przyjaciele Marcela

         Teren Arboretum wyposażony jest w bogatą infrastrukturę edukacyjną służącą do przeprowadzania zajęć na terenie ogrodu. Wykonane z wielką dbałością o szczegóły elementy architektury ogrodowej znacznie uatrakcyjniają pobyt i cieszą się ogromnym powodzeniem wśród zwiedzających. Osoby interesujące się ogrodnictwem, sztuką, astronomią czy historią,  znajdą tu coś interesującego dla siebie.


Fot. Zegar słoneczny o konstrukcji równikowej


Fot. Mała architektura ogrodowa - leśne cymbały)


Fot. Mała architektura ogrodowa - żołędzie dębu bezszypułkowego

         Ogród łączy wszystkie funkcje społeczne w jedną całość stając się atrakcyjnym miejscem wypoczynku dla odwiedzających. Świadczą o tym prowadzone statystyki, z których wynika, że z każdym rokiem zwiększa się liczba osób korzystających z uroków Arboretum.


Fot. Zajęcia edukacyjne z wykorzystaniem  małej architektury ogrodowej


Fot. Plener rzeźbiarski


Fot. Sadzenie roślin - współpraca z organizacjami społecznymi TPL koło Kotyzka.

         Ważnym miejscem Arboretum jest kwatera z  „Dębem Jana Pawła II", przy którym znajduje się pamiątkowy głaz z wyrytymi słowami  Papieża Polaka wypowiedzianymi w trakcie pielgrzymki do naszego kraju w czerwcu 1999 roku.

Piękno tej ziemi skłania mnie do wołani o jej zachowanie dla przyszłych pokoleń.
Jeśli kochacie tę ojczystą ziemię niech to wołanie nie pozostanie bez odpowiedzi (...)
W rodzinie, szkole, nie może zabraknąć wychowania w szacunku do życia dla dobra i piękna.
Wszyscy ludzie dobrej woli winni współdziałać w tym wielkim dziele.


Fot. Dąb Jana Pawła II (jesień 2006)


Fot. Dąb Jana Pawła II (zima 2014)