Leśnicy w marcu rozpoczynają dyżury przeciwpożarowe i są w gotowości do podjęcia działań. W tym roku akcja bezpośrednia w ochronie przeciwpożarowej lasów rozpoczyna się 20 marca. Choć w tym roku jest dość dużo wody w lesie to wystarczy kilka cieplejszych i słonecznych dni z wiatrem, by trawy i pokrywa runa w lesie i na terenach przyległych, zrobiły się suche, a w konsekwencji by zagrożenie pożarami raptownie wzrosło.

Ogromnym zagrożeniem o tej porze roku są przede wszystkim pożary traw. Przedwiośnie to czas, gdy nie ma jeszcze roślinności zielnej, a są suche trawy i inne rośliny. To stwarza dogodne warunki dla rozprzestrzeniającego się ognia. Nielegalne wypalanie traw przez niektórych właścicieli łąk i nieużytków może zatem doprowadzić do bardzo poważnego pożaru, który swoim zasięgiem obejmie także pobliski las. Dlatego leśnicy i współpracujący z nimi strażacy są w pełnej gotowości i nieustannie apelują o przestrzeganie przepisów, rozsądek i ostrożne obchodzenie się z ogniem.

Miniony rok pod względem pożarów był dość spokojny. Każdy pożar to jednak strata nie tylko finansowa, ale też ogromna szkoda dla środowiska naturalnego – giną zwierzęta i inne organizmy, niszczone jest ich miejsce bytowania. Pożar to także zagrożenie dla ludzi przebywających w lesie oraz ogromny wysiłek służb biorących udział w akcji gaśniczej.

W ubiegłym roku na terenie nadleśnictw RDLP w Radomiu miało miejsce 118 pożarów o łącznej powierzchni 34,28 ha. W leśnych statystykach odnotowano także 20 pożarów lasów niepaństwowych, zagrażających lasom państwowym, o łącznej powierzchni blisko 230 ha. W ich gaszeniu brali udział leśnicy, w tym samoloty gaśnicze LP.

W poszczególnych miesiącach liczba pożarów kształtowała się następująco:

• marzec – 40 pożarów o łącznej pow. 12,46 ha,
• kwiecień – 4 pożary o łącznej pow. 0,55 ha,
• maj – 32 pożarów o łącznej pow. 8,50 ha,
• czerwiec – 20 pożarów o łącznej pow. 11,08 ha,
• lipiec – 5 pożarów o łącznej pow. 0,84 ha,
• sierpień – 10 pożarów o łącznej pow. 0,41 ha,
• wrzesień – 5 pożarów o łącznej pow. 0,40 ha,
• październik – 2 pożary o łącznej pow. 0,04 ha.

Akcja działań bezpośrednich w ochronie przeciwpożarowej zakończyła się 3 października.

Dla porównania w 2021 r. doszło do 62 pożarów o łącznej powierzchni 15 ha, w 2020 r. – 179 pożarów na powierzchni 51 ha, w 2019 r. – 318 pożarów na powierzchni 103 ha, w roku 2018 r. – 208 pożarów o łącznej powierzchni 44 ha. Warto tu dodać, że liczba pożarów w bardzo dużym stopniu zależy od warunków pogodowych w danym roku.

Największy pożar w 2022 roku miał miejsce na terenie Nadleśnictwa Grójec w miejscowości Prosna (powiat grójecki, gmina Nowe Miasto nad Pilicą). Spaliło się 95 ha lasów niepaństwowych i 5 ha lasów państwowych. Sytuacja była wyjątkowo trudna ze względu na porywisty wiatr, który powodował bardzo szybkie rozprzestrzenianie się pożaru. Wówczas udział w akcji gaśniczej wzięły 52 jednostki ratowniczo-gaśnicze, w tym 20 Państwowej Straży Pożarnej, 30 Ochotniczych Straży Pożarnych, 2 cysterny, 2 samoloty gaśnicze Lasów Państwowych Dromader zadysponowane przez RDLP w Radomiu, które wykonały aż 37 zrzutów wody, a także śmigłowiec policyjny Black Hawk, który wykonał 19 zrzutów wody. Przyczyną tego pożaru było podpalenie.

Kolejne lata pokazują, że wśród przyczyn pożarów nadal niestety przeważają podpalenia – to blisko 60% zdarzeń. To właśnie one, w tym spowodowane nieostrożnym używaniem ognia, były pośrednią lub bezpośrednią przyczyną pożarów w nadleśnictwach: Kozienice (17), Daleszyce (13), Ostrowiec Świętokrzyski (11) i Grójec (10). Inne przyczyny to: nieznane – blisko 29%, nieostrożność lub niewłaściwe zachowanie w czasie rekreacyjnego korzystania z lasu – 3%, zaniedbania przy wypalaniu roślinności – 3%, w wyniku palenia papierosów – 3%, wyładowania atmosferyczne – 1%, inne zaniedbania.

Szczególnie niebezpieczne są przerzuty pożarów z terenów przyległych, zwłaszcza wiosną, na skutek nielegalnego wypalania traw. Problem jest wciąż aktualny, leśnicy zatem po raz kolejny apelują o ostrożne obchodzenie się z ogniem w lasach i zaprzestanie wypalania traw i nieużytków. Ograniczeniu tego problemu służy też kampania społeczna „Stop pożarom traw”, którą Lasy Państwowe corocznie prowadzą wspólnie Komendą Główną Państwowej Straży Pożarnej.

To nie jedyne działania, które prowadzą leśnicy, by ograniczyć liczbę pożarów. Dzięki sprawnemu systemowi ochrony przeciwpożarowej lasów i znacznemu zaangażowaniu sił i środków, udało się znacząco zmniejszyć wielkość średniej powierzchni poszczególnych pożarów. W ubiegłym roku ta średnia wyniosła 0,29 ha.

Ogromne znaczenie w ochronie przeciwpożarowej lasów mają samoloty gaśnicze, które biorą udział nie tylko w gaszeniu pożarów lasów, ale też często nieużytków zagrażających terenom leśnym.

Trzeba jednak zaznaczyć, że walka z pożarami jest bardzo kosztowna. Corocznie kosztuje ona nadleśnictwa RDLP w Radomiu ponad 6 mln zł. System ochrony przeciwpożarowej obejmuje utrzymanie 44 dostrzegalni przeciwpożarowych z obserwatorami lub kamerami, 23 punkty alarmowo-dyspozycyjne (służą do lokalizowania pożarów i koordynowania akcji gaśniczej), 8 automatycznych stacji meteorologicznych (są wyposażone w aparaturę do badania wilgotności ściółki, powietrza i określania stopnia pożarowego w lasach), samoloty do gaszenia pożarów (będące w stałej gotowości w bazie lotniczej w Piastowie k. Radomia i Masłowie k. Kielc), samochody gaśnicze, setki punktów czerpania wody – zbiorników wodnych i hydrantów, utrzymanie dróg przeciwpożarowych, tablice informacyjne i ostrzegawcze, pasy przeciwpożarowe chroniące tereny leśne przed pożarami i koszty dogaszania pożarów.

Warto dodać, że realizowane są też projekty współfinansowane ze środków unijnych, mające na celu usprawnienie i unowocześnienie systemu ochrony przeciwpożarowej lasów, a także dostosowanie go do zagrożeń wynikających ze zmian klimatu. W ramach ogólnopolskiego „Kompleksowego projektu adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów” nadleśnictwa z terenu RDLP w Radomiu prowadzą zadania z zakresu m.in. modernizacji dostrzegalni przeciwpożarowych oraz wyposażania w sprzęt do lokalizacji pożarów (tj. kamer dalekiego zasięgu oraz systemu automatycznej detekcji dymu). Prace modernizacyjne realizowane są również ze środków własnych Lasów Państwowych. Wobec zagrożeń związanych ze skutkami zmian klimatu ochrona przeciwpożarowa lasów to jeden z priorytetów działalności leśników.

Informacje na temat akcji Stop Pożarom Traw: https://www.gov.pl/web/kgpsp/Kampania-Stop-Pozarom-Traw-sezon-2022